Er is het nodige te doen geweest over de stand van zaken rondom het deskundigenoordeel. Tijd voor een update.
Controlerende en beoordelende taak
UWV heeft tijdens de wachttijd van in beginsel 104 weken waarin de werknemer recht heeft op loon, een informerende/faciliterende taak. Aan het einde van de wachttijd heeft UWV als toetser van het re-integratieverslag (poortwachtertoets) een controlerende en beoordelende taak. Zowel de werkgever als de werknemer kunnen een beroep doen op UWV voor een deskundigenoordeel:
- ziek of niet ziek (de ‘vroegere’ second opinion);
- passende arbeid;
- re-integratie-inspanningen werkgever/werknemer;
- bij ontslag vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid.
Voor de werkgever kost het aanvragen van een deskundigenoordeel € 400 en voor een werknemer € 100. Daarnaast bestaat voor de werkgever de mogelijkheid een deskundigenoordeel aan te vragen als dat nodig is in een ontbindingsprocedure bij de rechter bij frequent verzuim (artikel 7:669 lid 3 sub c BW) dan wel verwijtbaar handelen of nalaten (artikel 7:669 lid 3 sub e BW).
Zullen de achterstanden ooit worden ingelopen...?
Status
Het deskundigenoordeel heeft de status van een advies. Het is dus geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Er is dan ook geen bezwaar of beroep mogelijk. Wel zijn er volgens de CRvB (1) nog andere opties voor wie het niet eens is met het deskundigenoordeel, zoals het correctierecht. Daarmee kan diens visie aan het dossier worden toegevoegd. Als er eenmaal een WIA-besluit is afgegeven zijn ook de re-integratie-inspanningen getoetst. Er kan dan bezwaar worden aangetekend tegen het al dan niet opleggen van een loonsanctie (verlenging van de loonbetaling met maximaal 52 weken). Ook is het mogelijk UWV aansprakelijk te stellen en een schadevergoeding te claimen op grond van een onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW). Tot slot kan in een civiele procedure de inhoud en totstandkoming van het deskundigenoordeel ter discussie worden gesteld. Denk aan de situatie dat op basis van het deskundigenoordeel de loonbetaling is gestopt. In een loonvorderingsprocedure bij de civiele rechter kan dit betwist worden.
Twee weken
Er geldt een termijn van twee weken voor de beoordeling (artikel 32a lid 3 Wet SUWI). Lukt dat niet dan moet UWV hierna een datum geven waarop het gereed zal zijn (artikel 4:14 Awb). De praktijk is helaas weerbarstiger. Uit de cijfers van UWV over de eerste acht maanden van 2023 blijkt dat slechts 42,1% van de deskundigenoordelen binnen vier weken wordt afgegeven. Het percentage dat binnen twee weken wordt afgegeven is niet bekend. Het enkele feit dat het UWV de termijn van twee weken overschrijdt, betekent echter niet dat UWV daarmee onrechtmatig heeft gehandeld. Daarvoor zijn ‘bijkomende omstandigheden’ nodig.
Geen deugdelijke grond
In een zaak bij de CRvB (2) werd op 20 juli 2018 een deskundigenoordeel aangevraagd dat uiteindelijk pas werd afgegeven op 31 oktober. De werkgever krijgt een loonsanctie opgelegd waartegen geprocedeerd wordt tot en met de CRvB. Die moet zich vervolgens ook uitspreken over de consequenties van het te laat afgegeven deskundigenoordeel. Ze oordeelt dat de rechtbank terecht vindt dat het lange tijd uitblijven van het door een werkneemster gevraagde deskundigenoordeel geen deugdelijke grond is voor het niet voldoen aan re-integratie-inspanningen. Dit betekent dat een werkgever zich bij het opleggen van een loonsanctie hierachter niet kan verschuilen. Hoewel in de wet wél een termijn wordt gegeven van twee weken na ontvangst van het verzoek, kan er juridisch gezien niets aan worden gedaan als deze termijn wordt overschreden.
Prioritering
Gelet op de bestaande capaciteitsproblemen bij het UWV is er een prioritering aangebracht voor het behandelen van deskundigenoordelen. Alleen als er sprake is van een conflict dan wel een schrijnende situatie wordt een deskundigenoordeel in behandeling genomen. Dit is terug te lezen in de handreiking deskundigenoordeel van het UWV: Als er geen sprake is van een geschil of een schrijnende situatie wordt de aanvraag in behandeling genomen zonder prioriteit en komt in de werkvoorraad. Dit wordt schriftelijk bevestigd.
Is de WIA-aanvraag inmiddels ingediend, dan wordt het deskundigenoordeel niet meer afgehandeld. Vanaf dat moment worden de re-integratie-inspanningen in verband met de poortwachtertoets en het recht op een WIA-uitkering beoordeeld. De WIA-aanvraag gaat in dat geval voor op de aanvraag voor een deskundigenoordeel. Bij de deskundigenoordelen ‘passende arbeid’ en ‘re-integratie-inspanningen werkgever’ hoeft er geen geschil te zijn om in behandeling te worden genomen. UWV heeft op de website een Handreiking Deskundigenoordelen gepubliceerd waarin de prioritering staat aangegeven.
eHerkenning
Een deskundigenoordeel kan via het online aanvraagformulier op het werkgeversportaal bij UWV worden aangevraagd. Om het formulier in te vullen is eHerkenning nodig. Met het online aanvraagformulier kun je eenvoudig kiezen welk deskundigenoordeel je nodig hebt. In het formulier staat ook per situatie een overzicht van de documenten die met de aanvraag moeten worden meegestuurd. Het is mogelijk alle benodigde documenten te uploaden en in één keer te verzenden (dus per post is niet meer nodig). Een deskundigenoordeel per post is alleen nog mogelijk door een papieren aanvraagformulier aan te vragen; dit kan door te bellen met de werkgeverstelefoon, onder vermelding van het Loonheffingennummer van de organisatie en het BSN van de betrokkene. Het aanvraagformulier is te vinden op het werkgeversportaal. Hiervoor moet je inloggen via eHerkenning. Om een ander een deskundigenoordeel te laten aanvragen is het nodig om deze persoon hiervoor te machtigen via de leverancier voor eHerkennning.