Tijdelijk toegankelijk document uit PayRoll Kennisbank PRO

Wet Werk en Inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) heeft per 29 december 2005 de WAO opgevolgd. De WIA is van toepassing op iedereen die op of na 1 januari 2004 arbeidsongeschikt is geworden. Op mensen die al eerder arbeidsongeschikt zijn geworden, blijft de WAO van toepassing.

Hoewel de WIA in een aantal opzichten sterk op de WAO lijkt, zijn de uitgangspunten toch heel anders. Dit blijkt onder andere uit het feit dat de WIA bestaat uit twee verschillende regelingen. De ene, de IVA, is uitsluitend bedoeld voor mensen die blijvend en duurzaam volledig arbeidsongeschikt zijn, terwijl de andere (de WGA) zich richt op mensen die gedeeltelijk arbeidsgeschikt zijn. Een groot verschil met de WAO is ook dat men pas voor de Wet WIA in aanmerking komt bij een arbeidsongeschiktheid van ten minste 35%.

Naast verschillen met de WAO zijn er ook overeenkomsten. Ook voor de WIA geldt bijvoorbeeld een wachttijd. Bij de WAO bedroeg de wachttijd 52 weken. Bij de WIA is dat verlengd naar 104 weken. De manier waarop de schatting van de mate van arbeidsongeschiktheid plaatsvindt, is in grote lijnen hetzelfde. Net als de WAO wordt een WIA-uitkering per maand betaald. Jaarlijks in mei wordt vakantiebijslag uitbetaald.

De WIA bestaat uit twee afzonderlijke regelingen, die elk een eigen uitkeringsregime kennen. De ene regeling is de Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten (IVA), bedoeld voor mensen die volledig én duurzaam arbeidsongeschikt zijn. Ook mensen met slechts een geringe kans op herstel kunnen in de IVA komen. Voor de IVA-regeling geldt iemand als volledig arbeidsongeschikt als hij 20% of minder van zijn oude loon kan verdienen. De IVA kent geen systeem van klassen van arbeidsongeschiktheid. Ook kent de IVA geen (lagere) vervolguitkering: voor deze groep uitkeringsgerechtigden is het zogenoemde WIA-hiaat dus niet van toepassing. Wel geldt het algemene maximumdagloon voor de werknemersverzekeringen (artikel 17 Wet financiering sociale verzekeringen).

Mensen die ofwel slechts gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn, ofwel tijdelijk volledig arbeidsongeschikt zijn, krijgen recht op een uitkering op grond van de WGA (uitkering in verband met Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten). Iemand is gedeeltelijk arbeidsgeschikt als hij maximaal 65% van zijn vroegere loon kan verdienen. De WGA kent verschillende fases. Wie aan een referte-eis voldoet, krijgt eerst een loongerelateerde uitkering. De duur van deze loongerelateerde uitkering is afhankelijk van het arbeidsverleden. Na de loongerelateerde fase bestaat recht op een loonaanvulling óf een vervolguitkering. Recht op de loonaanvulling bestaat als iemand naast de gedeeltelijke uitkering in voldoende mate werkt of beter gezegd in voldoende mate de voor hem vastgestelde restverdiencapaciteit benut.

In de WGA is de WW verdisconteerd. Iemand die gedeeltelijk arbeidsongeschikt is, heeft daarom geen gedeeltelijke WIA-uitkering met daarnaast een (eveneens gedeeltelijke) WW-uitkering, maar een volledige WGA-uitkering. Deze uitkering bedraagt de eerste twee maanden 75% van het dagloon, en daarna 70% van het dagloon. Omdat de WW in de WGA is verwerkt, gelden voor de WGA de meeste regels die ook voor de WW gelden, zoals een referte-eis, sollicitatieplicht, enzovoort. De wijzigingen in de duur van de WW zoals die per 1 januari 2016 van kracht zijn geworden werken dus één op één door in de duur van de WGA-loongerelateerde uitkering. Op 1 april 2019 is de maximale uitkeringsduur van de WGA-loongerelateerde uitkering teruggebracht naar 24 maanden. Inmiddels is er een private reparatiemogelijkheid in het leven geroepen. De uitvoerder van deze private aanvulling is Raet. Meer informatie is verkrijgbaar via de website: www.spaww.nl.

Toekomst WIA

Het kabinet heeft in het coalitieakkoord “omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst” van 15 december 2021 aangegeven dat er ze maatregelen gaan nemen om de arbeidsparticipatie en positie van arbeidsongeschikten te verbeteren. Daarnaast onderzoekt het kabinet-in overleg met de sociale partners- hoe ‘hardheden’ in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) hervormd kunnen worden met oog voor uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en uitlegbaarheid. Het is afwachten hoe dit uiteindelijk in wetgeving een vertaling zal krijgen. Inmiddels is er een commissie in het leven geroepen die in het eerste kwartaal van 2024 een rapport moet uitbrengen over de toekomst van het arbeidsongeschiktheidsstelsel met oog voor zowel de activering als de inkomensbescherming van werknemers. Het gaat om de OCTAS, oftewel de onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheids Stelsel.

Links in de kennisbank
Wet- en regelgeving
Wettekst WIA
Bedrijfseigen documenten
Overige informatie
/prol/bkl/
Docnr: 27622