Arme Wiebes

Geplaatst op 3 oktober 2016 door Frans la Poutré (franslapoutre@2xplain.nl)

Eric Wiebes... Ik weet niet hoe dat met u is, maar ik heb met hem te doen. Ik probeer me voor te stellen hoe het moet zijn als je staatssecretaris bent en de opdracht mee krijgt om iets anders te bedenken voor de VAR, omdat daar te veel schijnconstructies mee zijn opgetuigd. Geen gemakkelijke opgave, maar uiteindelijk rolt er dan een systeem van modelovereenkomsten uit, die zekerheid bieden zolang er naar de letter van die overeenkomsten gewerkt wordt. Wijkt de uiteindelijke manier van werken af van wat er in de overeenkomst staat, dan wordt de arbeidsrelatie mogelijk alsnog als een dienstverband beschouwd. Niks mis mee, zou je denken, want dat is nou precies wat er bij de VAR aan schortte: de vrijwaring was zo goed als volledig en omdat er ook nauwelijks controle plaatsvond werd er helemaal niet meer gelet op de feitelijke arbeidsverhouding.

Sinds mensenheugenis 

De Tweede Kamer was het helemaal met de staatssecretaris eens en de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties werd aangenomen. Wat er vervolgens gebeurde kon die arme Wiebes in zijn stoutste dromen niet vermoeden: er barstte een storm los. En die storm is nog steeds niet uitgewaaid. Sterker nog: Kamerleden die voor de wet stemden vinden nu ineens dat deze maar weer moet worden ingetrokken. Het meest verbazende aan alle ophef is dat deze vooral gaat over de criteria aan de hand waarvan wordt vastgesteld of er sprake is van een dienstverband. Bizar, want dat is nou juist een onderdeel uit de wet dat al sinds mensenheugenis, of in ieder geval zolang ik in het vak zit, ongewijzigd is.

Onlangs besteedde het televisieprogramma Radar aandacht aan de Wet dba. En weer ging het over de gezagsverhouding, over het persoonlijk verrichten van de arbeid, over het gebruik van eigen gereedschappen, kortom, over die zaken die altijd al meespelen in het beoordelen van een arbeidsrelatie. Heel vervelend voor BNR-hoofdredacteur Sjors Fröhlig dat zijn freelance-redacteuren onder de Dba in dienstbetrekking lijken te zijn, maar dat was onder de Var echt niet anders. Van Radar kan ik me voorstellen dat ze simpelweg inspelen op reuring onder bevolkingsgroepen, maar van een nieuwsprogramma als BNR mag je toch verwachten dat ze een en ander eerst grondig uitzoeken.

Weten Kamerleden wel waar ze het over hebben? 

Kwalijker nog is de rol van de politiek. In de Radar-uitzending komt een kamerlid aan het woord, dat vóór gestemd heeft, maar nu de wet van tafel wil. Op aandringen van de Kamer moet Wiebes vóór 19 december diverse rapportages leveren, zodat er nog dit jaar over gedebatteerd kan worden. Pardon? De Kamer had toch ingestemd met de wet? Is er geen enkel kamerlid dat even kan uitleggen dat de criteria voor het ontbreken van een dienstbetrekking altijd al zo waren? Of zijn het de naderende verkiezingen die tot meehuilen nopen? Of, ik durf het haast niet te denken, weten de Kamerleden eigenlijk ook niet precies waar ze het over hebben? Als ik de Radar-uitzending bekijk kan ik helaas slechts tot de conclusie komen dat dat laatste het geval is.

En dus heb ik te doen met onze staatssecretaris. Hem wordt opgedragen een probleem op te lossen. En vervolgens wordt hem verweten dat hij dat doet, of althans, dat hij daar een serieuze poging toe doet. Of de Dba de oplossing is weten we pas als we er een tijdje mee hebben gewerkt. Na een paar jaar dus, en niet al na een paar maanden. Dat opdrachtgevers steigeren is logisch: de Var was in de praktijk verworden tot een vrijbrief; met een modelcontract zijn ze mede verantwoordelijk voor de uitvoering. Werd er met een Var in de hand gewerkt, dan deed het er weinig meer toe of er eigenlijk toch volgens de criteria van een dienstbetrekking gewerkt werd; onder een modelcontract zet ook de opdrachtgever zijn handtekening en verklaart hij uitdrukkelijk dat er ook volgens dat contract gewerkt zal worden. Werd onder de Var de hand gelicht met de criteria, dan had dat geen gevolgen voor de opdrachtgever, maar dat neemt niet weg dat er sprake was van werken in strijd met de wet.

Vertrekregeling 

Goed beschouwd richt de boosheid over de Dba zich op het feit dat het overtreden van de wet niet meer wordt gefaciliteerd. Dat opdrachtgevers daar boos over zijn is onterecht, maar wel voorstelbaar. Dat kamerleden daar in meegaan is onbegrijpelijk. Arme Wiebes.

Overigens is het met de Var mede zo uit de hand gelopen doordat er nauwelijks controle op de feitelijke arbeidsverhouding werd verricht. Nu heeft de Belastingdienst in het kader van een reorganisatie een vertrekregeling opgezet die onverwacht populair is. Ongeveer een kwart van de medewerkers wil weg. Je kunt je afvragen of het met die controle dan nu wel gaat lukken. Maar dat heeft u mij natuurlijk niet horen zeggen. Eric Wiebes kan in ieder geval nog wel wat medeleven gebruiken.

 

Naar alle blogs